در تعریف پلاستیک برخی ترجیح می دهند سراغ برخی خواص آن مانند قابلیت شکل پذیری بالای آن بروند و برخی دیگر با دید وسیع تر پلاستیک را کاربرد های بی شمار آن در زندگی تعریف می کنند . می دانیم که پلاستیک از واژه یونانی Plastikos به معنای شکل و قالب ریشه گرفته است اما علمی ترین و بهترین تعریف برای این ماده را انجمن صنعت پلاستیک ارائه داده است که عبارت است از :
هر یک از گروه های بزرگ و متفاوتی از مواد که به طور کامل و یا دو بخشی از ساختار شیمیایی خود شامل ترکیباتی از کربن با اکسیژن ، نیتروژن و هیدروژن و یا سایر عناصر آلی و معدنی باشد ، پلاستیک است . همچنین در ادامه اشاره می کند که پلاستیک ها حداقل در یکی از مراحل تولید خود مایع هستند و در نهایت به صورت جامد استفاده می شوند . بنابراین به صورت ساده پلاستیک ها مواد آلی با وزن مولکولی بالا هستند که می توانند به شکل های مختلف قالب گیری شوند بعضی از این مواد به صورت طبیعی یافت می شوند ولی اکثر آنها به صورت مصنوعی به دست می آیند .
بیشتر مصرف کننده از انواع مختلف پلاستیک ها بی خبر هستند و مواد پلاستیک را در یک دسته بزرگ و عمومی تقسیم بندی می کنند . برخی پلاستیک ها با جذب گرما ذوب می شوند ولی برخی دیگر مستقیم به گاز تبدیل می شوند تفاوت دمای ذوب پلاستیک ها خواص بسیار متفاوتی را آنها ایجاد می کند . در طراحی یک محصول به صورت کلی انتخاب مواد بر اساس دو اصل صورت می گیرد اول : تحلیل مهندسی خواص و ویژگی های ماده برای طراحی و دوم : در نظر گرفتن امکان ساخت و هزینه تولید انبوه ، به عنوان مثال پلاستیک ها به صورت جامد کاربرد دارند مانند فلزات ولی دمای ذوب بسیار پایین تری دارند که سبب شده تولید و قالب گیری آنها بسیار ارزان تر باشد ولی همین دمای ذوب پایین نیز کاربرد پلاستیک در دماهای بالا را محدود می کند .
پلاستیک ها با حفظ تمام خواص و ویژگی های خود کاملا شکل پذیر هستند و بر اساس نیاز توسط قالب به شکل های مختلفی در می آیند . در بازار های جهانی پلاستیک به صورت های مختلف ورق ، بلوک ، میله ، لوله و … قابل دسترس هستند و هرکدام نیز بر اساس استاندارد مخصوص خود مورد استفاده قرار می گیرند .
پلاستیک در دنیای مدرن امروزی بسیار آشنا است . امروز حتی نمی شود جهان را بدون پلاستیک تصور کرد . ماده یا فوق العاده کاربردی که هنوز هیچ جایگزینی برای آن یافت نشده است . در صنعت پزشکی در ساخت وسایل و تجهیزات پزشکی در عینک در مسواک و حتی در اینسرت های داخل بدن هم کاربرد دارد در نساجی در صنعت سرگرمی در لوازم منزل در قطعات صنعتی در صنعت حمل و نقل و … پلاستیک ماده ای بسیار پرکاربرد است .
پلاستیک ها از موادی به نام پلیمر که یک مولکول بزرگ است تشکیل شده است . پلیمر ها از نظر نوع موجود در بازار به و دو نوع طبیعی و مصنوعی تقسیم می شود . پلیمر های طبیعی آنهایی هستند که به طور طبیعی در جهان یافت می شوند و کاربرد های مخصوص به خود را نیز دارند مانند پشم ، پنبه ، ابریشم ، مو ، پوست و … . پلیمر های مصنوعی در طبیعت یافت نمی شوند و آنها از ترکیب مصنوعی و شیمیایی عناصر سازنده تشکیل شده اند مانند پلی اتیلن ، پلی استر ، نایلون و… در این میان برخی از پلیمر ها نیز وجود دارند که حاصل بهبود یافتن یک پلیمر طبیعی بوده اند مانند سلفون که از بهبود پلیمر طبیعی سلولز حاصل شده است این دسته از مواد به عنوان پلیمر های اصلاح شده معروف هستند .
مولکول های مواد آلی که قبلا اشاره شد با انواع پیوند های شیمیایی به یکدیگر متصل می شوند و به صورت یک واجد زنجیروار که همان پلیمر است در می آیند . نوع ترکیب این مولکول ها ، طول زنجیره ایجاد شده و همچنین نحوه ی ترکیب زنجیر ها با یکدیگر انواع مختلف پلاستیک ها را ایجاد می کند توجه به این نکته ضروری است که از نظر تجاری پلیمر هایی که با اتصال کمتری مولکول کوچک تشکیل می شوند مهمتر هستند. با اضافه کردن مواد تکمیلی به پلیمر ها آنها را به پلاستیک هایی قابل استفاده در صنعت تبدیل می کنند که در ادامه به برخی از این موارد اشاره می شود .
- پیوند دهنده ها : این مواد به منظور تحکیم پیوند بین مولکولی و یا بین زنجیره ها اضافه می شوند که به سبب آن دمای ذوب پلاستیک ها افزایش پیدا کرده و دامنه ی دمایی کاری آنها افزایش پیدا می کند .
- پر کننده ها : این مواد معدنی به صورت الیاف کوتاه و یا پولکی ها به جهت بهبود خواص مکانیکی اضافه می شوند به عنوان مثال افزودن الیاف شیشه و یا کربن استحکام پلیمر ها را افزایش می دهد
- تأخیر انداز اشتعال : اکثر پلیمر ها مواد آلی هستند که سریع مشتعل می شوند افزودن موادی مانند کلراین و نمک فسفری این ضعف را بهبود بخشیده و از آتش گرفتن مواد جلوگیری می کند .
- روان کننده ها : موادی نظیر شمع گونه ها یا استارات کلسیم که شکل پذیری را آسان تر می کنند .
- پایدار کننده ها : موادی هستند که از اکسایش ، فساد و تخریب پلیمر ها در شرایط مختلف محیطی جلوگیری می کنند .
- نرم کننده ها : موادی با وزن مولکولی کم هستند که در حالت جامد خشکی و شکنندگی مواد را کم می کنند .
- رنگ دانه ها : برای ایجاد رنگ های مختلف و برای حفظ رنگ در شرایط مختلف اضافه می شوند .
Add a Comment