انواع پلاستیک ها

تفاوت در ساختار مولکولی انواع پلاستیک ها و نشان دادن رفتار متفاوت بر اساس این ساختار سبب شده است پلاستیک ها به سه دسته کلی ترموست ها ، الاستومر ها و ترموپلاستیک ها تقسیم بندی شوند . جدول زیر به صورت کلی این سه دسته را معرفی می کند

ترموست ها :

ترموست ها بعد از واکنش دو مرحله ای مولکولی ایجاد می شوند . در مرحله اول مولکول ها به صورت زنجیرهای درازی به یکدیگر پیوند داده می شوند . ولی چون هنوز ظرفیت پیوندی آنها تکمیل نشده است . در مرحله دوم به صورت عرضی با زنجیر های جانبی پیوند بر قرار می کنند که از نوع بسیار قوی است . لازم به ذکر است که پیوند مرحله دوم با اعمال فشار و حرارت رخ می دهد . این مواد بعد از سرد شدن بسیار سخت هستند . حتی بعد از اعمال حرارت به آنها نیز دوباره نرم و یا روان نمی شوند . از این رو پیوند آنها غیر قابل برگشت است . اما با اعمال زیادتر حرارت به آنها مولکول ها تخریب شده به صورت ذغال و مقداری هم گاز تبدیل می گردند .

همان طور که ذکر شد پیوند قوی بین مولکولی در ترموست ها باعث شده این مواد خواص مکانیکی بسیار خوبی پیدا کنند ، بسیار سخت باشند و حتی در برخی موارد قابلیت ماشین کاری نیز داشته باشند ، همچنین این خواص مکانیکی نیز مستقل از دمای کاری قطعه ساخته شده از مواد ترموست باشد . ترموست ها معمولا قبل از قالب گیری به صورت مایع و یا جامد هستند که بعد از قرار گرفتن این مواد در قالب با اعمال حرارت بالای 200 درجه سانتی گراد و فشار پرس ، قالب گیری می شوند . ملامین و دسته ماهی تابه و اپوکسی ها نمونه هایی از محصولات این مواد هستند .

الاستومر ها :

پلیمر هایی که قابلیت ارتجاعی دارند الاستومر نامیده می شوند . این واژه از دو قسمت الاستو به معنی لاستیک و مر به معنی پلیمر تشکیل شده است . الاستومر ها در دو حالت ترموستی و ترموپلاستیکی دیده می شوند . در حالت ترموپلاستیک الاستومر ماده با جذب حرارت خاصیت ارتجاعی بیشتری پیدا می کند و بر عکس در حالت ترموست الاستومر ها ماده بعد از جذب حرارت سفت تر می شود . از ویژگی های اصلی الاستومر ها تراکم ناپذیری آنها است . ضریب پواسون 0.5 برای آنها به خوبی نشان دهنده این مسئله هست . الاستومر های خاصیت جذب ارتعاش و ضربه بسیار بالایی دارند . همچنین در مقابل واکنش با اکثر مواد اسیدی و قلیایی آلی به صورت عمومی مقاومت خوبی دارند . اما در مقابل اشعه UV خورشید و مواد نفتی مانند بنزین حساس هستند ، که با افزودن موادی این خاصیت نیز بهتر شده است . کلیه لاستیک ها ، آب بندها و … الاستومر هستند .

ترموپلاستیک ها :

در این دسته از مواد زنجیرهای پلیمری با نیروی ضعیف واندروالسی کنار یکدیگر قرار گرفته اند . از این رو با اعمال حرارت به این مواد این پیوند ضعیف شکسته شده و ماده به مایع تیدیل می گردد . اما مجدد بعد از سرد شدن پیوند ایجاد شده و ماده جامد خواهد شد . در حقیقت این قابلیت که با اعمال حرارت ماده ذوب شده و دوباره بعد از سرد شدن سفت می گردد سبب شده ترموپلاستیک ها قابلیت بازیافت داشته باشند . همین امر سبب شده پر کاربردترین ماده پلاستیک باشد .

بلورین بودن نوع اتصال مولکولی خاصیت کریستالی را نیز در این مواد اضافه کرده است. بر این اساس نوع ساختار مولکولی متفاوت بوده و به مواد کریستالی ، نیمه کریستالی و مات تقسیم بندی می شوند . مهمترین ضعف این مواد هم حساس بودن خواص مکانیکی آنها به دماست که شرایط کاری ترموپلاستیک ها را محدود می کند . این مواد به صورت مذاب به داخل قالب تزریق می شوند و بعد از سرد شدن شکل قالب را به خود می گیرند

پلی پروپیلن و پلی اتیلن که دارای خواص مکانیکی خوب و انعطاف پذیری مناسب در حین داشتن سختی از پرکاربرد ترین مواد ترموپلاستیک هستند . مانند قطعات خانه و آشپزخانه مانند آبمیوه گیری ها و … . پلی استایرن به دلیل مقاومت بسیار بالا در برابر انواع اسید ها و قلیایی ها و مواد خورنده در ساخت ظروف نگهداری و انتقال این مواد کاربرد وسیعی دارند . بسیاری دیگر از پر کاربرد ترین مواد مانند پلی کربنات ، پلی آمید ، ABS ، PVC و … در گروه ترموپلاستیک های قرار دارند .